Η Πανελλήνια Ένωση Συντηρητών Αρχαιοτήτων (Π.Ε.Σ.Α.) ιδρύθηκε το 1974. Αποτελεί την οργανωμένη Συνδικαλιστική και Επιστημονική έκφραση των Συντηρητών Αρχαιοτήτων και Έργων Τέχνης των κατηγοριών ΠΕ και ΤΕ και των Τεχνικών Συντήρησης Αρχαιοτήτων της κατηγορίας ΔΕ. Τα μέλη της εργάζονται σε όλη τη χώρα στις Περιφερειακές και Ειδικές Περιφερειακές Υπηρεσίες, τα Δημόσια Μουσεία και τα ΝΠΔΔ που εποπτεύονται από το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού. Από τα 550 μέλη το 60% εργάζεται με σχέση εργασίας Ιδιωτικού Δικαίου Αορίστου Χρόνου και το 40% με σχέση εργασίας Δημοσίου Δικαίου.

Από την ίδρυσή της η Π.Ε.Σ.Α., καταγράφει σημαντικές και διαρκείς παρεμβάσεις στις κατευθύνσεις της επιστημονικής και της επαγγελματικής αναβάθμισης του κλάδου, τόσο εντός όσο και εκτός του Υπουργείου Πολιτισμού. Στις σημαντικές συνδικαλιστικές της στιγμές ανήκουν:

* Η έστω και έμμεση αναγνώριση του Ανθυγιεινού Χαρακτήρα της εργασίας, αφενός με την θεσμοθέτηση της Ειδικής Άδειας Απουσίας, αφετέρου με την καθιέρωση του επιδόματος ανθυγιεινής εργασίας αλλά και τη διατήρησή του κατά την επανεξέτασή του την εποχή των σκληρών «μνημονιακών χρόνων».

* Η σταδιακή και επίπονη θεσμοθέτηση στο Οργανόγραμμα του ΥΠΠΟ των Τμημάτων Συντήρησης Αρχαιοτήτων και Έργων Τέχνης στην Κεντρική Υπηρεσία, στις Περιφερειακές Υπηρεσίες, στις Ειδικές Περιφερειακές Υπηρεσίες και στα Μουσεία.

* Η καθολική κινητοποίηση των μελών για την αποτροπή της εφαρμογής στον κλάδο μνημονιακών επιλογών, όπως οι απολύσεις και η διαθεσιμότητα.

* Η δράση ενάντια σε νομοθετικές πρωτοβουλίες που, με αφορμή τα έργα στο Ελληνικό, απέβλεπαν στην ανατροπή της έννοιας του δημόσιου συμφέροντος για τους αρχαιολογικούς χώρους και εν γένει για τους κοινόχρηστους χώρους κοινωνικού ενδιαφέροντος.

* Η υποστήριξη και η ενεργός συμμετοχή στον αγώνα που δίνουν οι συλλογικότητες, οι επιστημονικοί σύλλογοι και η τοπική κοινωνία της Θεσσαλονίκης έτσι ώστε να εφαρμοστεί η τεχνική λύση που θα διατηρεί τις σημαντικές βυζαντινές αρχαιότητες κατά χώραν και θα τις αναδεικνύει.

* Η διαρκής στήριξη της εγρήγορσης των μελών με πραγματοποίηση συχνών Τακτικών, Έκτακτων και Τοπικών Συνελεύσεων.

Επιπλέον η δράση του Σωματείου επεκτείνεται στον τομέα της επιστημονικής στήριξης του
επαγγέλματος.

* Με τη οικονομική και άλλη συνδρομή των μελών του και χωρίς καμία άλλη αρωγή, θεσμοθέτησε την Ετήσια Επιστημονική Ημερίδα Συντηρητών Αρχαιοτήτων, με στόχο την ανταλλαγή επιστημονικών και τεχνικών απόψεων και την ανάδειξη του έργου που επιτελείται από το κλάδο εντός αλλά και εκτός της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας.

* Διενέργεια διαλέξεων με εξειδικευμένο επιστημονικό περιεχόμενο.

* Πραγματοποίηση δράσεων σε συνεργασία με Υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού.

* Υλοποίηση δύο έντυπων εκδόσεων με Πρακτικά των Ημερίδων, που συμβάλουν στον εμπλουτισμό της, ισχνής, ελληνικής βιβλιογραφίας στον Τομέα της Συντήρησης Αρχαιοτήτων και Έργων Τέχνης.